PSİKOLOJİK SAĞLAMLIK NEDİR?

Çocuklar da yetişkinler gibi yaşamın içinde zorlayıcı durumlarla karşılaşırlar. Bu zorlayıcı yaşantılar zaman zaman bir fırsata ya da riskli duruma dönüşebilir. Çocuğunuzun sahip olduğu, sizin ona sunduğunuz ve çocuğunuz erişebildiği çevresel kaynaklar, bu kriz durumlarından çocuğunuzun güçlenerek çıkmasını ve yaşama karşı daha donanımlı hâle gelmesini sağlar. Psikolojik sağlamlık zorluklara uyum sağlama kapasitesi olarak bilinir. Çocuklarınızın zorluklar karşısında yılmamasını ve mücadeleden vazgeçmemesini sağlayan sihirli ve sıradan bir güçtür.

Psikolojik Sağlamlığın Ruh Sağlığı Üzerine Olumlu Etkisi

Yapılan araştırmalarda; Ø Psikolojik sağlamlığa sahip ergenlerin depresyon, stres ve kaygı düzeylerinin düşük olduğu (Dray vd., 2014; Dray vd., 2017; Pereira vd., 2016; Skrove, Romundstad ve Indredavik, 2013)

Psikolojik sağlamlığı geliştirmeye yönelik etkinliklere katılan ergenlerin ruh sağlığı problemlerinin azaldığı (Cutuli vd., 2006; Brunwasser, Gillham ve Kim, 2009; Sun ve Stewart, 2010)

Psikolojik Sağlamlık: Beş Temel Boyut

1.Olumsuz Yaşantıların Üstesinden Gelmek

Özellikle kriz ve travma durumları gibi meydan okuyucu olumsuzlukların üstesinden gelmek hatta var olan kapasitenin üzerine çıkarak gelişim göstermek psikolojik sağlamlık kavramının en temel boyutudur.

2.Uyum Sağlama ve Kendini Düzenleme

 Zorlayıcı olumsuzluklar ve aniden günlük yaşamı sarsan örseleyici olaylar sonrasında ortaya çıkan yeni durumlara uyum sağlamak ve olumlu bir tutum belirlemek kavramın bir diğer temel özelliğidir.

3.Sıradan Sihir

 Bu tanımlamayla psikolojik sağlamlığın her bireyde ve bireyin günlük yaşamında bulunan sıradan bir olgudur (Masten, 2001). Olağanüstü bir durum ya da özellik gibi değerlendirilmesine gerek yoktur.

4.Ruh Sağlığını Korumak

Bireyin depresyon, kaygı, TSSB gibi ruh sağlığı problemleri yaşamaması ya da ruh sağlığı sorunlarını daha yönetilebilir düzeyde yaşaması psikolojik sağlamlık ile ilişkilidir. Psikolojik sağlamlık bireyi ruh sağlığı sorunlarından uzak tutan ve tampon görevi gören bir etkiye sahiptir.

5.Kendini Toparlamak

 Travmadan sonra ayağa kalkmak, zor durumdan kurtulup toparlanmak ve iyi oluşun temel çizgisine dönebilmek kavramın anahtar bileşenlerinden biridir.

Çocuklarda Psikolojik Sağlamlık Nasıl Geliştirilir?

Destekleyici İlişkiler Kurma, Geliştirme ve Teşvik Etme

•Bu çocuğunuzun kendini güvende hissetmesine yardımcı olarak sevilme ve kabul edilme hissini geliştirir. Çocuğunuza bol bol sarılın ve onu kucaklayın.

 •Oyunlar çocukların anadili ve duygu dünyalarına açılan pencerelerdir. Çocuğunuzla oyun oynayarak hem onun dünyasını anlayabilir hem eğlenebilir hem de fiziksel-sosyal becerilerini gelişmesine fırsat sağlayabilirsiniz. Çocuğunuzla oyunlar oynayın.

 •Çocuğunuzun duygu düşünce ve fikirlerini ilgi ile dinleyerek çocuğunuzun öz güvenini destekleyebilirsiniz. Çocuğunuzu ilgi ile dinleyin. Kendi söylediklerinin önemli olduğu hissini yaşayan çocuklar daha güçlü özerklik yapısı geliştirebilir.

•Çocuğunuzun duygu ve düşüncelerini anlayarak ona ifade etmeniz; okul, akran ve sosyal ilişkilerde aynı Empatik olun. becerileri kendisinin sergilemesine fırsat tanıyacaktır.

•TV, tablet ve sosyal medya vb. araçların kullanımını belli zaman sınırlarında tutabilir, günlük belli rutinler oluşturarak (oyun saati, hikaye saati, paylaşım saati vb.) çocuğunuzla etkin zaman geçirebilirsiniz. Çocuğunuzla kaliteli zaman geçirin.

•Çocuğunuza özellikle şefkat, nezaket, umut, cesaret vb. karakter güçleri hakkında hikâyeler okuma ya da anlatmanız onların kendini toparlama güçlerinin gelişmesine fırsat sağlayacaktır. Hikâye okuma–hikâye anlatma

Olumlu Rol Model Olma

• Çocuğunuza sağlıklı beslenme, uygu düzeni, fiziksel egzersiz vb. rutinlerini öğreterek iyi oluş düzeylerini artırmaya çalışın. Kendi sağlığınıza dikkat edin.

• Çocuğunuzun benzer özellikleri kendisinde geliştirebilmesi için olumlu rol model olun. Anlayışlı, şefkatli ve kibar olun.

• Çocuğunuzda duygu düzenleme becerilerinin gelişmesi için olumlu-olumsuz tüm duygularını ifade etme konusunda rol model olun ve cesaretlendirin. Duygularınızı düzenleyin.

• Çocuğunuz yeni bir şey öğrenirken oldukça ısrarcı olabilir. Ona karşı sabırlı olmanız öğrenme ve gelişme için sağlayabileceğiniz önemli fırsatlar arasındadır. Sabırlı olun.

 • Çocuğunuza hata yapmanın öğrenme ve gelişme sürecinin bir parçası olduğu fikrini aşılayın. Mükemmel ebeveyn olmaktan kaçının.

 • Mizah kullanımı çocuğunuzun mizah becerilerini geliştireceği gibi yaşama olumlu bir bakış açısından yaklaşmalarına olanak tanıyacaktır. Olumlu mizahı kullanın.

Toplumsal Kaynaklardan Yararlanabilmesi için Fırsatlar Sağlama

• Çocuğunuzun kişisel güvenliğini sağlayabilmesi ve toplumsal kaynakfırsatlara ulaşabilmesini sağlayabilmek adına yardım isteme becerilerini öğretin. Kimden, nereden ve nasıl yardım isteneceğini öğretin.

• Gerektiğinde yardım istemenin uygun olduğunu çocuğunuza ifade edin. Yardım alma/verme becerilerini geliştirin.